De dialoog is heel concreet. We veranderen echt iets.”

Hoe regel je de zorg en ondersteuning zo dat cliënten een fijn leven hebben? Door in gesprek te gaan met hen. Maar hóe doe je dat het best? AxionContinu kiest voor de dialoog als gespreksmethode. Ook bij InteraktContour in Veenendaal zijn ze enthousiast. Zorg Verandert draagt deze beproefde methode over. Onlangs volgden in totaal veertig medewerkers een training tot gespreksbegeleider.

In Utrecht opende in de zomer van 2016 Voorveldse Hof. Hier wonen 56 bewoners met dementie in zeven kleinschalige groepswoningen. Voorveldse Hof is onderdeel van AxionContinu. Er werd een nieuwe visie ontwikkeld. Conclusie: de cliëntenraad is niet meer van deze tijd. Ingeborg Pot, manager Divisie Verzorgd Wonen: “Het blijkt lastig familie enthousiast te krijgen; ze zien op tegen de tijdsbelasting. We wilden dus iets anders. De coördinator Cliëntenraden adviseerde de dialoog van Zorg Verandert. Dit leek ons een verfrissende manier om met elkaar in gesprek te gaan. We probeerden de dialoog uit op twee locaties die geen voltallige cliëntenraad hadden, waaronder Voorveldse Hof. De familieleden waren direct enthousiast. Vooral ook omdat de dialoog een duidelijk thema en een concrete uitkomst heeft. Er worden besluiten genomen en er verandert echt iets.”

Ontmoetingsplek voor bewoners en omwonenden

Dat is ook de ervaring van Michiel van Schaffelaar, afdelingsmanager van Voorveldse Hof. “Samen met familie en zorgprofessionals hielden we een drieluik. Drie bijeenkomsten over de vraag: “Welke wensen heeft u?’ Mensen mochten buiten de kaders denken. In de tweede bijeenkomst maakten de deelnemers hun wensen visueel door plaatjes te knippen uit tijdschriften en een verhaal te presenteren. Tijdens de laatste bijeenkomst maakten we een aantal haalbare ideeën concreet. Dat resulteerde in het plan om een ontmoetingsplek te creëren met moestuintjes en plantenbakken. Hier kunnen bewoners, familie en omwonenden naartoe om elkaar te ontmoeten. Vlakbij is een moestuin van een tuindersvereniging. Tuiniers van deze vereniging worden onze deskundige begeleiders. We denken ook na over wandelroutes over het tuinencomplex. En misschien zelfs een app met routes.”

Dialogen over rouw

Inmiddels vonden in Voorveldse Hof nog meer dialogen plaats. “Altijd leiden ze ertoe dat er stappen worden gezet”, vertelt Michiel. “Zo regelde iemand bij de bloemist in de wijk dat de kunstplanten en -bloemen in ons Grand Café zijn vervangen door verse bloemen. Een volgende stap moet worden dat bewoners kunnen bloemschikken. Ook is er een lotgenotencontact ontstaan. Dit gebeurde tijdens een sessie waar dochters zaten die allemaal door dezelfde fase gingen. En dat bracht ons weer op het idee om losse dialogen te houden over het thema rouw, voor zowel familie als zorgprofessionals. Want dementie en rouw hebben ook impact op onze medewerkers.”

Anders in gesprek

Ook bij zorgorganisatie InteraktContour, voor mensen met Niet-Aangeboren Hersenletsel, wilden ze graag anders in gesprek met cliënten en mantelzorgers. Teamleider Annemieke Deighton: “We starten met twee groepen, op de woonlocaties Ghandi en Palmen de Grift in Veenendaal. De dialogen gingen destijds nog over de veranderingen in de zorg. De openheid was mooi. We concludeerden dat we allemaal willen dat er een prettige zorgsfeer is en dat iedere cliënt goede zorg krijgt. Heel logisch, maar in het dagelijkse leven staan we daar niet altijd bij stil. Daarna hielden we nog meer dialogen.”

Zo was er op de locatie Ghandi afgelopen zomer een dialoog voor mantelzorgers en medewerkers. Senior begeleider Hanneke Peters: “In korte tijd waren veel collega’s vertrokken en moesten we met uitzendkrachten werken. Dat gaf onrust, bij cliënten, mantelzorgers en zorgmedewerkers. In de dialoog vertelden we allemaal wat dit met ons deed. Ik vertelde hoe vervelend ik de situatie vond. Waarop een mantelzorger zei: “Ik ben blij om dit te horen, want ik dacht dat het jullie niets deed.” 

Betere zorg en ondersteuning

Als vervolg hierop vonden nog twee dialogen plaats met elk vier cliënten en vier mantelzorgers. Daarbij was het ook de vraag: hoe nu verder? Dat leidde tot concrete acties. Hanneke: “Uit de dialogen bleek dat cliënten behoefte hebben aan meer informatie over de situatie. Daarom houden we de cliënten voortaan beter op de hoogte. Dat geeft rust. Bovendien kunnen ze hun vragen en zorgen met ons delen.” Annemieke: “We hebben ook de informatie voor uitzendkrachten verbeterd. Bovendien is er nu meer contact tussen medewerkers. Ze beginnen de dienst samen en communiceren tijdens de dienst beter. Als dat handig is, nemen we taken van elkaar over. Dat is een goede manier om efficiënter en effectiever te werken. Het leidt tot betere zorg en ondersteuning.”

De dialoog borgen

Zowel AxionContinu als InteraktContour gaan verder met de dialoog als gespreksmethodiek. “We zijn nu medewerkers aan het trainen tot gespreksbegeleider. Zorgmanager Ingeborg Pot (AxionContinu): “Alle twaalf locaties van onze Divisie Verzorgd Wonen gaan ermee werken. In totaal is een diverse groep van 37 medewerkers getraind. Zowel zorgmanagers en afdelingsmanagers als Woonzorgbegeleiders, beleidsmedewerkers  en geestelijk verzorgers. Zelf ben ik ook getraind. Wat het moet opleveren? Dat er een uniforme manier is om met elkaar in gesprek te gaan met cliënten, mantelzorgers en medewerkers. Want we moeten het echt sámen doen. Wij komen pas aan het eind van iemands leven in beeld en willen zo goed mogelijk aansluiten bij de wensen en de belevingswereld van de individuele cliënt. Dat kan alleen door met elkaar in gesprek te gaan en verwachtingen uit te spreken. Weten wat er leeft en wat de behoeften zijn.”

Annemieke Deighton: “Bij InteraktContour is het gesprek aangaan een speerpunt. Organisatiebreed is gekozen voor het spiegelgesprek. In Veenendaal kiezen we ook voor de dialoog als methode. Daar gaan we mee door. Daarom zijn er nu drie mensen getraind. Per situatie bekijken we wat de beste methodiek is. De organisatie vindt het mooi dat we dit zo oppakken en kijkt belangstellend mee. Of we een concreet doel hebben? Juist niet. We willen het loslaten en zien wat er ontstaat. Het gesprek is leidend, niet een vooraf geformuleerd doel.”