Van dialoog naar kwaliteit van leven
Een gesprek voeren tussen zorgmedewerker, klant en naaste kan lastig zijn. Mensen denken en vinden van alles, maar ze ervaren het vaak als lastig om op een goede manier iets bespreekbaar te maken. Daardoor levert zo’n gesprek onvoldoende op, met als risico dat de bewoner niet de juiste zorg of daginvulling krijgt. Dat moet anders, vindt de MeanderGroep. Deze organisatie zet voortaan de dialoog in als gespreksmethodiek, met als uiteindelijke doel dat mensen de juiste zorg, ondersteuning en daginvulling krijgen waardoor het leefplezier vergroot zal worden. “De eerste reacties zijn heel positief”, aldus Mieke Franssen, directeur Cluster Verpleeghuizen.
MeanderGroep, de grootste zorgaanbieder in Parkstad en de Westelijke Mijnstreek, biedt intramurale zorg (wonen) en extramurale zorg (thuiszorg). Met diensten op het gebied van preventie, welzijn, wonen, zorg en gemak; van geboortezorg tot palliatieve zorg. De organisatie ontwikkelde een nieuwe visie op verpleeghuiszorg. Mieke Franssen, directeur van het cluster Verpleeghuizen: “We vinden het belangrijk dat mensen hun leven thuis zoveel mogelijk bij ons kunnen voorzetten. Vanuit eigen regie en zoveel mogelijk vanuit eigen kracht. We horen graag van de klant wat hij of zij wil en kan, en wat de klant verstaat onder kwaliteit van leven. Maar hoe pak je zo’n gesprek aan? Een speerpunt binnen onze visie is dan ook: de actieve dialoog aangaan met de klant en de naaste.”
Verschillende wensen, gedeelde verlangens
Als proef hield de MeanderGroep op elke verpleeghuislocatie dialogen. Eén van de dialogen ging over onbegrepen gedrag in de verpleeghuissetting, zoals fysieke of verbale agressie en ronddolen. Aan deze dialoog deden medewerkers uit alle geledingen mee: van psychologen tot leidinggevenden, en van mensen uit de cliëntenraad tot zorgmedewerkers. Sonja Bos, regiocoördinator van Zorg Verandert, begeleidde deze dialoog. “Vanwege een aantal recente incidenten leefde het onderwerp enorm. De dialoog leent zich goed voor zo’n gesprek omdat je in één keer alle perspectieven rond dat thema om tafel hebt. Bovendien luisteren mensen naar elkaar. In een werkoverleg daarentegen gaan mensen al gauw in discussie en dan wint de sterkste. Maar in een dialoog hoor je elkaars wensen en werk je samen aan oplossingen. Vaak ontdek je dat er gedeelde verlangens ten grondslag liggen aan al die verschillende wensen. Dan zit je op één lijn, kom je nader tot elkaar en kun je stappen zetten.”
Heel geschikt voor precaire onderwerpen
Mieke volgde zelf nu drie dialogen, waaronder een dialoog met alle managers. “Ik heb ervaren dat je heel dichtbij jezelf kunt blijven en vanuit jezelf kunt praten. Iedereen stond open voor elkaars verhaal. Iedereen gaf aan wat hij of zij persoonlijk had meegemaakt als voorbeeld van goede zorg. Het was mooi om te zien hoe dat bij iedereen leefde. Managers zijn immers ook mensen die dingen meemaken. Heel leerzaam om te horen hoe iedereen daar op zijn eigen manier mee omgaat. De dialoog is dus een geschikte methode om heel precaire onderwerpen te bespreken.”
Medewerkers trainen
Programma Zorg Verandert deed sinds 2014 veel ervaring op met de dialoog als gespreksmethodiek. Het afgelopen jaar heeft Zorg Verandert de dialoog als werkwijze doorgeven en geborgd bij organisaties. Het ging dan om een warme overdracht met training, coaching en begeleiding. Bij de MeanderGroep zijn inmiddels op die manier 17 zorgmedewerkers getraind als gespreksbegeleider. Mieke: “Ik wil graag dat zorgmedewerkers vaardig worden in het voeren van een open dialoog met de klant en diens naaste. Dat is best een omslag, want tot nu toe stelden we de vragen veel minder vanuit het perspectief van de klant. De dialoog moet helpen om stil te staan bij de dingen die voor de klant belangrijk zijn, zodat we de klant datgene kunnen bieden wat hij nodig heeft. En zodat de klant wordt erkend in zijn ‘zijn’. Uiteindelijk zorgt dat voor meer kwaliteit van leven.”
Borgen in de organisatie
Sonja benadrukt graag het belang van goede borging van de dialoog als methode: “Samen met de organisatie denken we erover na hoe ze de kwaliteit en voortgang het best kunnen borgen en garanderen. Je moet voorkomen dat het een tijdje vrucht draagt en langzamerhand stopt en iedereen weer overgaat tot de orde van de dag. Het is belangrijk dat er kartrekkers zijn die zich verantwoordelijk voelen voor het proces, daar kritisch naar kijken en blijven verbeteren. En dat de methodiek écht wordt gedragen door de organisatie en de mensen. We helpen organisaties daarbij, met de kennis die we zelf hebben opgedaan. Ze hoeven dus niet zelf het wiel opnieuw uit te vinden.”